20/07/2020

გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ 2015 წლის სექტემბერში მიიღო 2030-ის დღის წესრიგი მდგრადი განვითარებისთვის, რომელიც იმავე წლის ოქტომბერში შევიდა ძალაში. რეზოლუციაში გაიწერა მდგრადი განვითარების 17 მიზანი და 169 ამოცანა, რომლებიც ურთიერთდაკავშირებულია და სამ განზომილებაში ერთიანდება – ეკონომიკური, სოციალური და გარემოს დაცვითი.

საქართველო ერთ-ერთი პირველი ქვეყანაა, რომელმაც ხელი მოაწერა და პასუხისმგებლობა აიღო აღნიშნული მიზნების მიღწევაზე.

გლობალური შეთანხმებისა (UN Global Compact) და KPMG -ის თანამშრომლობის შედეგად, შემუშავდა SDG Industry Matrix, რომელიც კერძო კომპანიებს ანახებს გზებს და მაგალითებს, თუ როგორ შეიძლება თითოეული მიზნის მიღწევაში წვლილის შეტანა. 

აღნიშნული გაიდლაინი შემუშავდა შემდეგი მიმართულებებისთვის:

– ფინანსური სერვისები

– საკვები, სასმელი და საყოფაცხოვრებო საქონელი

– ჯანდაცვა  

– მრეწველობა

– ტრანსპორტი

– ბუნებრივი რესურსები, ენერგეტიკა და ქიმიკატები

– გარემოს დაცვა 

ამ ბლოგში განვიხილავთ თუ როგორ შეუძლიათ კომპანიებს ხელი შეუწყონ მდგრადი განვითარების პირველი მიზნის მიღწევას.

მიზანი 1 – სიღარიბის ყველა ფორმის აღმოფხვრა 

ფინანსური სერვისები

შესაძლებლობები კომპანიებისთვის

ფინანსური დამოუკიდებლობის გაუმჯობესების მიზნით კომპანიებს შეუძლიათ დანერგონ ახალი ფინანსური პროდუქტები, საკრედიტო ისტორიის შეფასების ახალი კრიტერიუმები და სადისტრიბუციო არხები (მათ შორის საბანკო მომსახურება ონლაინ). ამასთანავე კარგი იქნება აღნიშნული სერვისები გახდეს ხელმისაწვდომი იმ 2.5 მილიარდი ადამიანისთვის ვისაც არ აქვთ საბანკო ანგარიში და დაზღვევა.

მაგალითი

• MasterdCard-მა კომპანიის საქველმოქმედო ფონდიდად გამოყო 11 მილიონი დოლარი და აღმოსავლეთ აფრიკაში შექმნა ინოვაციური ლაბი, MasterCard Lab, რომლის მთავარი მიზანია მსოფლიოს გარშემო 100 მილიონ ადამიანს მიწვდეს და ინტერნეტის დახმარებით ფინანსურ სერვისებზე ხელმისაწვდომობა უზრუნველყოს. ლაბი თანამშრომლებს ადგილობრივ მეწარმეებთან, ხელისუფლებასთან და სხვა დაინტერესებულ მხარეებთან. ამასთანავე კომპანია დამატებით გამოყო 8 მილიონი დოლარი ინოვაციური იდეების დასაფინანსებლად. 

ბუნებრივი რესურსები, ენერგეტიკა და ქიმიკატები

შესაძლებლობები კომპანიებისთვის

• კომპანიებმა უზრუნველყონ ადგილობრივი მოსახლეობის ინფორმირება და მათი თანხმობის გარეშე არ გამოიყენონ მიწა, რომელსაც ისინი ფლობენ ან უბრალოდ ამუშავებენ;
• კომპანიამ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში, აუცილებლად გაითვალისწინოს ის თემი, რომელზეც აქვს მას ზეგავლენა;
• ქალების, შშმ პირებისა და სხვა მოწყვლადი ჯგუფებისთვის ძირითად სერვისებზე ხელმისაწვდომობის გამარტივება;
• კომპანიამ წვლილი შეიტანოს სიღარიბის დაძლევაში პირდაპირი და არაპირდაპირი დასაქმების ხელშეწყობით;
• ადგილობრივი თემისთვის ენერგეტიკასა და ბუნებრივ რესურსებზე წვდომის ხელშეწყობა.

მაგალითი:

კოსმეტიკური მეცნიერებების სკოლისა და Global Chemical Public Company თანამშრომლობით, ტალიანდში 2010 წელს შეიქმნა ლუფალას პროექტი. პროექტის მიზანი იყო ადგილობრივი თემისთვის ალტერნატიული სამუშაო ადგილების შექმნა და შემოსავლის წყაროზე ხელმისაწვდომობა. კოსმეტიკური მეცნიერებების სპეციალისტებმა ადგილობრივ მოსახლეობას ჩაუტარეს ტრენინგები და ასწავლეს თუ როგორ უნდა გააკეთონ საპნები და ლუფალა. მათ მიერ შექმნილი პროდუქცია კი შეიტანეს მაღაზიებში და გაუჩინეს შემოსავალი ადგილობრივ თემს.

საკვები, სასმელი და საყოფაცხოვრებო საქონელი

შესაძლებლობები

• შეაფასეთ ღირებულებათა დარიცხვის ჯაჭვის ზეგავლენა სოციალური, ეკონომიკური და ეკოლოგიური კუთხით;
• გაუფორმეთ მომწოდებლებს სამართლიანი შესყიდვების კონტრაქტები და ბაზრიდან გასვლის შემთხვევაში მიეხმარეთ მათ ალტერნატიული მყიდველის პოვნაში;
• ხელი შეუწყვეთ მომწოდებლების გაძლიერებას რათა მათ ადვილად გადაიტანონ ფინანსური კრიზისები და სხვადასხვა სოციალური თუ ეკოლოგიური კატასტროფები.

მაგალითი

კომპანიებმა Unilever, Coca-Cola, SABMiller და IPL ითანამშრომლეს არასამთავრობო ორგანზიაცია Oxfam-თან და ერთობლივად ჩაატარეს კვლევა თუ რა სოციალური და ეკონომიკური ზეგავლენა ქონდათ მათ პროდუქტებს სიღარიბეში მცხოვრებ ადამიანებზე. მოძიებული ინფორმაციის საფუძველზე კი ოქსფამმა და გაერომ შეიუმუშავეს Poverty Footprint tool, რომლის დახმარებითაც კომპანიებს შეუძლიათ გამოიკვლიონ მათი ზეგავლენა სიღატაკეში მცოვრებ თემებზე. 

ჯანდაცვა

შესაძლებლობები

• შემუშავდეს ისეთი ფასწარმოქმნის სისტემა, რომელიც კომპანიას შესაძლებლობას მისცემს გაყიდოს პროდუქცია და მიაწოდოს სერვისები დაბალ შემოსავლიან და ყველაზე ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებს მინიმალურ ფასად.
• კომპანიამ ითანამშრომლოს სხვა ჯანდაცვის სფეროში მომუშავე კომპანიებთან და მთავრობასთან, რათა უფრო მეტად გახდეს ხელმისაწვდომი სადაზღვეო პაკეტები დაბალშემოსავლიან ქვეყნებში.
• საჯაროდ გაზიაროს ის გამოცდილება , რომელიც იკვლევს სიღარიბის, ჯანმრთელობის, ავადმყოფობის, არასწორი კვებისა და სიკვდილიანობის მიზეზ შედეგობრივ კავშირს;
• შეაფასეთ ღირებულებათა დარიცხვის ჯაჭვის ზეგავლენა სოციალური, ეკონომიკური და ეკოლოგიური კუთხით;

მაგალითი:

კომპანიას GSK შემუშავებული აქვს ფასწარმოქმნის ისეთი სისტემა, რომელიც საშუალებას აძლევს მას გაყიდოს მისი პროდუქცია ყველა ქვეყანაში სხვადასხვა ფასად. კომპანია თითოეული ქვეყნის ეკონომიკურ მდგომარეობას ითვალისწინებს და ნაკლებად განვითარებულ ქვეყნებში მათი პროდუქცია დაახლოებით 25%ით ნაკლები ღირს ვიდრე განვითარებულ ქვეყნებში.

მრეწველობა

შესაძლებლობები

• გამოყავით კვლევისა და განვითარების ბიუჯეტი ისეთი პროდუქტებისთვის რომელიც მორგებული იქნება განვითარებად ქვეყნებს;
• ხელი შეუწყვეთ მომწოდებლების გაძლიერებას რათა მათ ადვილად გადაიტანონ ფინანსური კრიზისები და სხვადასხვა სოციალური თუ ეკოლოგიური კატასტროფები;
• შეაფასეთ ღირებულებათა დარიცხვის ჯაჭვის ზეგავლენა სოციალური, ეკონომიკური და ეკოლოგიური კუთხით;

მაგალითი

კომპანია Maruti Suzuki მომწოდებლების 78% მდებარეობს საწარმოდან 100 კვადრატულ რადიუსში. კომპანიის პრიორიტეტია ადგილობრივი თემის ეკონომიკური გაძლიერება. ამ ყველაფერს კომპანიისთვის მოაქვს ისეთი ბენეფიტები, როგორიცაა ექსპორტ-იმპორტისა და ტრანსპორტირების ხარჯის შემცირება, სოციალური ლიცენზიის მოპოვება და სანდო მომწოდებელთა ჯაჭვის შექმნა. 

ტრანსპორტი

შესაძლებლობები

• გამოყავით ექსპერტიზა და დაფინანსება, რათა მოხდეს რაიონებში ისეთი ინოვაციური გადაადგილების საშუალებების დანერგვა, რომელსაც აქვს გარემოზე რაც შეიძლება ნაკლები უარყოფითი ზეგავლენა
• ითანამშრომლეთ ადგილობრივ მთავრობასთან და რეგიონის მოსახლეობას და შესთავაზეთ ხელმისაწვდომი ტრანსპორტი 

მაგალითი

კომპანია Bamboo Bikes არის პატარა საწარმო განაში, რომელიც აწარმოებს ბამბუკისგან დამზადებულ ველოსიპედებს და ადგილობრივ მოსახლეობას უზრუნველყოფს გამძლე და იაფი ტრანსპორტით. ბამბუკი ბევრად უფრო გამძლეა ვიდრე რკინა და ასევე ბიოდეგრადირებადი, რომელსაც აქვს ნაკლები უარყოფითი ზეგავლენა გარემოზე. ასევე კომპანია ასაქმებს ადგილობრივ მოსახლეობას, განსაკუთრებით კი ქალებს და უჩენს მათ შემოსავალს.

---

წყარო: SDG Industry Matrix